Waarom vasten voor je darmen?

11vasten voor je darmen

Bron: Hans  van  Waning is arts (Universiteit Leiden 1976) voor natuur-,  manuele-  en  verslavings geneeskunde. Zijn fascinatie voor het wonder dat voeding en het leven doordrenkt betreft ook het hoe mensen zich gedragen als ze het contact met dit wonder zijn kwijtgeraakt.

Het belang van vasten voor de darmen

Vasten is voor onze darm te vergelijken met de grote vakantie, dat wil zeggen: tot rust komen door iets anders te doen. van al onze organen is de darm wel het meest opgejaagde deel van ons lichaam. gezien het aantal klachten waarmee de huisarts geconfronteerd wordt, speelt de darm een hoofdrol bij ons welbevinden. als we daar de klachten  bij optellen die een direct of indirect gevolg zijn van een niet optimaal functionerende darm, dan mogen we spreken van een gezondheidsprobleem van de eerste orde!

Relaties tussen organen

Vanuit diverse medische stromingen is bekend dat er relaties zijn tussen organen.  Zo is uit de Chinese  geneeskunde bekend dat (dunne)  darm en  longen  een  twee-eenheid  vormen  met  wederzijdse  beïnvloeding. Vanuit de osteopathie  en de orthomanuele geneeskunde is bekend dat de functie  van de darm  mede  gestuurd  kan worden vanuit de wervelkolom en dat correcties vanuit de wervelkolom de darmfunctie kunnen verbeteren. Vanuit de embryologie weten we dat de longen uit de oerdarm ontstaan,  evenals de alvleesklier, de lever en de galblaas. Uit waarnemingen van de Oostenrijkse  arts Mayr (zie kader) bleek dat bij ziekte steevast een niet optimale spijsvertering een grote rol speelde. Zijn onderzoek toonde aan, dat er in de darm door onvoldoende vertering van het voedsel talloze potentieel giftige stoffen ontstaan, die direct of na enige tijd aanleiding geven tot het ontstaan  van allerlei ziekten.

De Oostenrijkse arts dr. F.X. Mayr (1875-1965)  bracht met  uiterste precisie het  functioneren van  de  darm  en  de  hieraan gekoppelde gezondheidstoestand van het hele lichaam in kaart. Hij deed dat door louter met de vijf zintuigen (zoals hij dat zelf zegt) systematisch een groot aantal criteria vast te leggen en te controleren.

We beperken ons tot één stof als voorbeeld: bij gisting van koolhydraten (zoals suiker en brood) ontstaan  koolzuurgas  en alcohol. Een ieder die in wijnen geïnteresseerd is, weet dit. Het koolzuurgas  kunnen wij uit- ademen of via een wind de dampkring injagen, de alcohol wordt al snel door de darm  in het bloed opgenomen en wordt vervolgens door de lever ontgift. Als dit een keer voorkomt, zal er weinig gebeuren,  maar als het gistingsproces  continu  plaats vindt, kan de lever op den duur moeilijkheden gaan  ondervinden. De roodblauwe  neus  die sommige alcoholisten  vertonen,  wordt veroorzaakt  door een  chronisch  verwijd zijn van de haarvaten in de neus door de alcohol. Maar in onze weefsels en in onze darm  ontstaan  talloze andere  potentieel  giftige verbindingen, die in elk goed biochemieboek  te vinden  zijn. Voorbeelden  zijn cadaverine (lijkengif), urinezuur, formaldehyde en histidine.

Vasten

Vasten geeft de darm de kans op verhaal te komen, zich te herstellen en zijn functie geleidelijk aan weer op zich te nemen.  Hierdoor  ontstaan er geen of veel minder  slakken en gaat de darm de elders in het lichaam opgeslagen  slakken  uitscheiden. Want  onze  darm  heeft naast  de be- langrijke functie van stoffen opnemen ook de mogelijkheid ongewenste stoffen uit te scheiden.  Vasten kan op diverse wijzen, van enkel water of thee drinken  (intensieve vastenkuur),  tot een wekelijkse fruitdag of een milde kuur,  waarbij de voeding wordt teruggeschroefd en er een licht verteerbaar menu  voor in de plaats komt. De tijdsduur  van vasten kan beperkt worden en het effect van vasten kan versterkt worden door talloze maatregelen, zoals de aanvulling met darmflorapreparaten.

Waarom vasten?

Vasten is een therapie, die al werd aanbevolen door Hippokrates  (460-377 voor Chr.). Als wij besluiten  te gaan vasten, gaat het lichaam  op zoek naar  brandstof  om de vitale en basale functies  veilig te stellen. Wie met verstand vast, kan bij zichzelf vaststellen dat er ook een ander merkwaardig  fenomeen gaat optreden.  Uit de poriën, uit de longen en vooral uit de darmen,  komt  een stroom  van een aantal vaste en gas- vormige stoffen op gang die als gemeenschappelijk kenmerk  een vaak afschuwwekkende  geur hebben.  In de evolutie is het fenomeen stank ontstaan om ons te kunnen waarschuwen  en beschermen. Wat je ruikt, zijn de homotoxicosen:  een aantal organische  stoffen  dat ontstaat  bij de onvolledige afbraak van voedselbestanddelen in de darm  en in de weefsels, hierbij al dan niet geholpen door bacteriën. Uit jarenlange ervaring is gebleken dat deze toxicosen (ook wel slakken genoemd)  veel ziekten en aandoeningen mede veroorzaken. De Duitse arts Reckeweg (1905-1985) heeft hier een indrukwekkend schematisch overzicht van gemaakt [1]. Hij geeft aan dat we naarmate  we ouder worden steeds langer zijn blootgesteld aan de homotoxicosen.  Deze toxicosen winnen steeds meer aan invloed, tot er chronisch  degeneratieve verschijnselen optreden.

Kilo’s bacteriën in je buik

We staan er zelden bij stil dat onze darminhoud voor het grootste deel uit bacteriën bestaat en dat onze darmbacteriën samen een gewicht hebben dat dat van de lever overtreft.  Er leven tien maal meer bacteriën in onze darm dan we cellen in ons lichaam heb- ben! Wij zijn een soort lopende planten, die onze voedingsbodem met ons in onze buik meedragen. In deze voedingsbodem zoeken de darmvlokken, die erg op de wortels van planten lijken, naar voedsel. Het is dus niet verrassend dat wij ziek worden als de darm- inhoud ongezond is.

Via homeopatische complexmiddelen activeerde Reckeweg het lichaam zich te ontdoen van de ziekmakende stoffen. Met vasten  proberen  we hetzelfde  te bereiken.  De eerder  genoemde stoffen verspreiden  zich via de lichaamsvochten,  oftewel de humores: gal, slijm, bloed en lymfe. De humoraaldiagnostiek is erop gericht de toxines of de gevolgen van deze vergiftigingen waar te nemen.  De toxines zijn vaak donker van kleur en afzettingen  in de huid geven dan de zogenaamde  levervlekken. De toxines kunnen ook vaatverwijdend werken waardoor je een te rode huid kunt waarnemen of, afhankelijk van de concentratie,  kunnen ze vaatvernauwend  werken, waardoor iemand er te bleek uit kan zien.

Geur loopt parallel met mate van reiniging

Bij iemand  die vast kunnen we als regel waarnemen dat de ontlasting aanvankelijk  zwart wordt, penetrant gaat stinken  naar riool. De kleur verandert later via donker- en lichter groen naar donker en lichter bruin en verliest veel van de penetrante geur. De stank neemt  in de loop van de tijd af en is op het minst op het moment dat het organisme  zou kunnen  gaan besluiten  zijn spieren  af te gaan breken  om aan energie  te komen. Het zal duidelijk zijn dat er gestopt moet zijn met vasten voordat de spiermassa wordt aangesproken. Wanneer je dan nog doorgaat is er feitelijk sprake van hongeren.

Met het verdwijnen van de penetrante geur door het vasten verdwijnen vaak ook de humoraal-diagnostische kenmerken, zoals lichtgeel gekleurd oogwit, het tranenstraatje aan de buitenkant van de ooghoek (rood geïrriteerd  door de agressieve homo toxicosen), de kleur van het gelaat (van grauw naar doorbloed), de pijnlijkheid  van het  bindweefsel  (afname),  de  macaronistructuur in  het bindweefsel  op de buik en eventueel de afwijkende dermografie  (met een scherp  voorwerp krassen  over de huid  waarbij een witte of juist rode streep ontstaat). Dat hiermee tegelijkertijd talloze symptomen verdwijnen  waar de patiënt  (jarenlang) hinder  van ondervond,  vormt een van de grote inspiratiebronnen van ons vak.

Darmspoelen versus vasten

Een  deel  van  onze  natuurgeneeskundige kennis  is  via Hippocrates vanuit het verre oosten (Ayurveda) op ons overgedragen. Darmspoelen kan een nuttige hulp zijn bij het ontgiften van het lichaam. Sommigen vergelijken het met tandenpoetsen en je mond  spoelen. Vroeger werd darmspoelen vaak thuis  ingezet  bij obstipatie.  Veel mensen hadden boven in de kast een klysma-apparaatje  staan en nog niet zo lang geleden waren ze te leen bij de kruisvereniging. Tegenwoordig zijn ze van plastic in talloze soorten te koop.

De dynamiek van darmspoeling is anders dan die van vasten. Bij vasten maak  je de  gifstoffen  los, bij  een  darmspoeling voer je ze  af. Het spoelen van de darm wordt bereikt met het gebruik van bitterzout of een klysma. Het vele drinken  tijdens  een vastenkuur  heeft niet het effect van een darmspoeling, het vocht wordt vrijwel geheel opgenomen in het lichaam. Bij darmspoelen is het de bedoeling dat het water wat je in je darm laat inlopen in contact komt met de bloedvaatjes van de darmvlokken.

Darmklachten in de praktijk

Een belangrijk deel van mijn opleiding volgde ik als assistent bij dr. H. van der Upwich, direct nadat ik als arts afgestudeerd was. Door zijn behandelingen, waarbij vasten een hoofdtherapie vormde, heb ik een aantal ziekten zien verdwijnen, waarvan ik tot dan toe op gezag van mijn opleiders had aangenomen dat ze ongeneeslijk  waren. Voorbeelden hiervan waren migraine, reuma, eczeem, CARA en colitis ulcerosa. Omdat  je het ont- staansproces (van jaren) probeert om te keren, waren hier vaak maanden tot jarenlange therapie voor nodig.

Het bloed uit deze bloedvaatjes doorstroomt  het hele lichaam, alle organen  en al het bindweefsel. Het effect dat optreedt,  wordt ver- klaard door een natuurkundige wet die stelt dat de natuur  ernaar streeft de concentratie van stoffen aan weerszijden van een membraan gelijk te laten worden. In dit geval verdelen goede en giftige stoffen zich gelijke- lijk over het bloed en het spoelwater.  Ook na enkele  dagen  intensief vasten is het water dat enige tijd later de darm weer verlaat, behoorlijk verontreinigd.  Aangezien  dit niet uit de darminhoud komt, moet  het ergens anders vandaan komen en wel uit het bloed. Een nadeel van deze methode wordt gevormd door het feit dat ook goede stoffen uit het bloed kunnen verdwijnen, zoals mineralen en (voornamelijk) wateroplosbare vitamines  als vitamine  C en  B-complex. Deze dienen  bij langdurige toepassing  van klysma’s dan ook aangevuld  te worden.  Darmspoelen zouden  we eigenlijk bloedspoelen kunnen noemen, maar deze term is gereserveerd voor nierdialyse. Vasten en darmspoelingen kunnen heel goed gelijktijdig worden ingezet, ze vullen elkaar aan. Zo zet ik tijdens de intensieve  vastenkuur  die ik begeleid, dagelijks darmspoelingen in om een optimale reiniging  te bewerkstelligen.

Analyse van ontlasting

Het analyseren van ontlasting kan veel informatie geven over de gezond- heidstoestand op langere  termijn.  Ideaal  gesproken  vindt  ontlasting plaats rond elke maaltijd. ‘Zodra er iets ingaat, kan er ook wat uit’, lijkt onze darm te denken. Bij mensen die gaan vasten, wordt dan ook bijna altijd de ontlasting  vastgehouden.  Bij baby’s zie je dat de ontlasting  via de gastroolische  (maag-dikkedarm)  reflex direct  na  de maaltijd  (of beter zuigtijd) komt. Bij volwassenen is er zoveel vertrouwen  ontstaan dat er een maaltijd zal komen, dat de ontlasting  al vóór het eten komt. Door onze cultuur is bij velen een patroon ontstaan  van eenmaal daags ontlasting  hebben.  Hierbij  kan het eerste gedeelte wat donkerder  zijn dan het volgende, omdat  het wat langer in de endeldarm  is gebleven. Als de ontlasting  stinkt,  is er vaak sprake  van een verkeerde of over- vloedige voeding en een gedegenereerde darmflora.  Hierdoor  vinden gisting en rotting plaats en worden giftige ontbindingsproducten aan- gemaakt. Vooral rotting, het ontbinden van eiwitten, kan veel stinkende zwavelverbindingen  opleveren.  De aanwezigheid  van onverteerde en nog goed herkenbare delen van ons voedsel wijst op onvoldoende kauwen en/of onvoldoende verteren van het voedsel. Bij obstructie van de galwegen kan de ontlasting er wit uitzien door het ontbreken  van gal die de ontlasting – afhankelijk van de kwaliteit van de gal-zwart (zwart- gallig), donkergroen, donkerbruin, lichtbruin  of oker kan kleuren.

Persen

De darm heeft een eigen motoriek, die ervoor zorgt dat de lediging van de darm goed gecoördineerd kan verlopen. We kunnen de ontledigingsreflex frustreren door de eerste  aandrang  te negeren  en pas naar  het toilet gaan als onze werkzaamheden dat toelaten. Het gevolg is, dat we vaak moeten persen om de nog niet ontsloten anus open te krijgen. Nog afgezien van de verkeerde houding  die door onze toiletpotten wordt veroorzaakt, forceren  we de zwellichamen  die rond  de anus  de darm keurig afsluiten  en bevorderen  we het ontstaan  van aambeien  en verzakkingen. Door het Franse hurktoilet staat de anus automatisch meer open (Helaas moeten we dit voordeel vaak met natte schoenen bekopen als je doortrekt!). Als de vetvertering in de darm niet optimaal verloopt, kunnen er zogenaamde  remsporen in de toiletpot ontstaan  omdat  de ontlasting  aan het porselein  blijft kleven. Dit kan liggen aan een on voldoende vetvertering  waarbij de alvleesklier te weinig vetverterende enzymen  (lipase) aanmaakt.  Wanneer  er door gisting en rotting teveel gas in de ontlasting  zit, blijft deze drijven. Immers, bijna alles wat wij eten is zwaarder dan water en zou dus na de vertering moeten zinken.

Darmspanning

Doordat de ontlasting  via het slijmvlies van de darm  getransporteerd wordt, is zij bij lozing bedekt door een glanzend  laagje slijm. Bij onvoldoende slijm  kan obstipatie  optreden.  Teveel slijm, al of niet  met bloed, is een  teken  van ontsteking.  De ontlasting  hoort  een  aaneen- gesloten worst te zijn, dus niet keutelig of een serie losse worstjes. De darm  kan spastisch  zijn of juist te slap. Afhankelijk hiervan wordt de ontlasting  hard en keutelig doordat de darm  te veel vocht aan de ontlasting onttrekt,  of diarreeachtig  als de darm  te weinig tijd krijgt om voldoende vocht te ontrekken.  Nog afgezien van de klachten  die door de niet optimale  darmspanning veroorzaakt kunnen worden,  heeft in het eerste geval – spastische  darm – een grotere opname  van gifstoffen uit de ontlasting  plaats en in het tweede geval – te slappe darm  – een onvoldoende opname  van het water met de hierin opgeloste mineralen en vitamines.

Of de darm te veel of te weinig spanning heeft kan, naast emotionele redenen veroorzaakt worden door een kleine of grote dosis gifstoffen in de darm.”

Of de darm  te veel of te weinig spanning heeft kan, naast emotionele redenen  (het in je broek doen van angst), veroorzaakt worden door een kleine of grote dosis gifstoffen in de darm. Van alcohol weet iedereen dat minimaal gebruik hiervan de feestvreugde  doet stijgen en dat een overmaat van dezelfde stof ervoor zorgt dat mensen zich ‘lam’ drinken. Aldus kan een goede spijsvertering  met een goede darmflora, met geen of minimale productie  van alcoholachtige  stoffen  in  de darm,  voorkómen  dat de darm  teveel of te weinig spanning heeft. Vasten is een effectieve methode  om de darmspanning te optimaliseren. Aldus kan de darm  een bron zijn van ziekmakende stoffen, maar ook – door het vermogen tot uitscheiding  – het begin vormen van de weg naar herstel ven de gezondheid.

Kenmerken van een gezonde ontlasting

  • De ontlasting vindt één tot drie maal daags plaats.
  • De ontlasting vindt plaats vóór het eten.
  • De ontlasting bevat geen herkenbare voedselbestanddelen.
  • De ontlasting wordt moeiteloos geproduceerd, dus zonder actief persen.
  • De ontlasting bevuilt de anus niet, toiletpapier is overbodig.
  • De geur is neutraal, licht zurig
  • De kleur is lichtbruin, pindakaaskleurig. Bij uitzondering kan deze hiervan afwijken bijv. bij het eten van veel bietjes.
  • De ontlasting plakt niet aan de toiletpot.
  • De ontlasting blijft niet drijven.
  • De vorm is die van een zachte worst.
  • Er is geen sprake van gassen, bloed of veel slijm.
  • De ontlasting is bedekt door een glanzend laagje.

Bron: Hans  van  Waning is arts (Universiteit Leiden 1976) voor natuur-,  manuele-  en  verslavings- geneeskunde. Zijn fascinatie voor het wonder dat voeding en het leven doordrenkt betreft ook het hoe mensen zich gedragen als ze het contact met dit wonder zijn kwijtgeraakt.

referenties & literatuur

  1. Wijk van r, Aakster cW. Integrale geneeskunde,  overzicht en prospect. stichting tijdschrift voor Integrale Geneeskunde  2006; IsBN 90 810186  1 2. Het schema van reckeweg is hierin vereenvoudigd weergegeven
  2. rauch E. Bloed­ en lichaamsvochtreiniging; De Driekhoek, IsBN 90 60 30 653 8
  3. Waning H. Alles over vasten, uitgever Ankh Hermes 4e druk, 2004; IsBN 90 202 4297 0
  4. upwich vd H. uw voeding uw beste medicijn, De Driehoek; IsBN 90 6030 208 7 (anti­quarisch)
  5. Mayr FX. Fundamente zur Diagnostik der Verdauungskrankheiten, turmverlag, Bietig­heim/Würt 1974; IsBN 37999 0167 1
  6. Doosje s, Wiegant F (universiteit van utrecht) en Waning van H. Vasten en welbevin­ den, onderzoek naar het effect van een vastenweek op gezondheid en welbevinden. Zie www.waningarts.nl
  7.  Melchior sW. onderhuidsche zuurstoftherapie